نخستین جلسه هیأت علمی یازدهمین جشنواره شعر فجر با معارفه اعضای این هیات در دفتر معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد و در آن موضوعات گوناگون برای برگزاری حرفه‌ای‌تر جشنواره از جمله مسأله اعتمادسازی، مورد بحث اعضا قرار گرفت.
به گزارش آی‌فیلم به نقل از روابط عمومی بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان، نخستین جلسه هیأت علمی یازدهمین جشنواره شعر فجر با حضور سیدعباس صالحی، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، جواد محقق، محمدجعفر یاحقی، مصطفی رحماندوست، اسمعیل امینی، محمدحسین مهدوی سعیدی (م. موید) و فاطمه راکعی، به عنوان اعضای هیأت علمی و همچنین مهدی قزلی و محمدکاظم کاظمی، دبیران اجرایی و علمی یازدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر برگزار شد.
پایتخت فرهنگی جهان اسلام، میزبان جشنواره یازدهم شعر فجر
سخنان سیدعباس صالحی، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی آغازگر این نشست بود. وی با تأکید بر موفقیت برگزاری جشنواره بین‌المللی شعر فجر در دوره‌های قبل، تغییر رویه‌های آن از فراخوان شعر به فراخوان کتاب شعر برای داوری مناسب‌تر و دقیق‌تر و همچنین استفاده از داوران صاحب‌نظر و کم شدن حاشیه‌های مربوط به اعلام نتایج داوران را از جمله نقاط قوت دوره‌های نهم و دهم این جشنواره به دبیری دکتر اسماعیل امینی عنوان کرد.
صالحی ادامه داد: دور یازدهم جشنواره به دبیری محمدکاظم کاظمی برگزار می‌شود. همه با خدمات و زحمات ادبی آقای کاظمی آشنا هستیم و اینکه دبیری جشنواره با انرژی و جوشش‌های تازه همراه شود، اتفاق مهمی محسوب می‌شود.
وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به انتخاب شهر مشهد به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلامی در سال 2017، برگزاری مراسم اختتامیه جشنواره در مشهد را عاملی برای تقویت ارتباط با قلمروی زبان فارسی عنوان کرد و گفت: با توجه به این موضوع، برخی از حرکت‌های فرهنگی کشور در مشهد برگزار می‌شود که یکی از آنها جشنواره شعر فجر است.
معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه سخنان خود، برگزاری نهمین دوره جایزه ادبی جلال آل‌احمد و داوری کتاب‌های داستانی افغانستان در این جایزه را یادآور شد و افزود: در این دوره از جشنواره شعر فجر، کتاب‌های شعر افغانستان در بازه زمانی مشخص به عنوان موضوع ویژه و جنبی جشنواره مورد داوری قرار خواهد گرفت.
زبان ما با سایر کشورها، زبان فرهنگ است
اسماعیل امینی، دبیر دوره‌های نهم و دهم جشنواره شعر فجر هم با بیان سخنانی، تغییرات اعمال شده در دوره‌های اخیر جشنواره شعر فجر را عاملی برای احصاء و شناسایی کارنامه کلی شعر کشور نامید. وی گفت: پیش از این با این حجم از مشارکت مواجه نبودیم.
وی افزود: در دو دوره قبلی، محافل محدودی در کشورهای دیگر برگزار کردیم که تداوم برگزاری آن اهمیت دارد؛ زیرا زبان ما برای گفت‌وگو با کشورهای دیگر، زبان فرهنگ است و با ادامه دادن این کار، شاهد نتایج اثربخش بسیاری خواهیم بود.
امینی در ادامه از انتصاب محمدکاظم کاظمی، شاعر متولد هرات افغانستان به عنوان دبیر علمی جشنواره یازدهم شعر فجر استقبال کرد.
تداوم برنامه‌های مطلوب قبلی
جواد محقق، دیگر عضو هیأت علمی یازدهمین جشنواره شعر فجر نیز محدودیت‌های زمانی را مانع برگزاری برخی از پیشنهادهای ارائه شده برای اجرا در این جشنواره عنوان کرد. وی اما تأکید کرد: می‌توان برای دوره‌های بعدی این پیشنهادها را برنامه‌ریزی و اجرا کرد.
محقق همچنین گفت: با توجه به کمبود وقت، حذف نکردن برنامه‌های اجرا شده در دوره قبلی مانند برگزاری محافل شعر در داخل و خارج از کشور، مطلوب است.
اتفاقا جشنواره باید شعر فارسی در جهان باشد
محمدحسین مهدوی سعیدی (م. موید) نیز توجه ویژه به حوزه کودک و نوجوان در این جشنواره را مورد تأکید قرار داد و در ادامه با بیان اینکه رویکرد جشنواره باید شعر فارسی فرامرز باشد، گفت: نگاه ما باید معطوف به شعر فارسی که در هر جای دنیا خلق می‌شود، باشد و این آثار باید مورد بررسی و داوری جشنواره قرار بگیرد.
شعر کودک و شعر بزرگسال را تفکیک کنیم
مصطفی رحماندوست، شاعر و دیگر عضو هیأت علمی جشنواره شعر فجر نیز در سخنان کوتاه خود گفت: باید در انتخاب داوران دقت زیادی داشته باشیم و حتی‌الامکان سعی کنیم که داوران عنوان و مقبولیت اجتماعی بین همکاران خود داشته باشند تا جایزه اعتبار بیشتری پیدا کند.
تأکید بر اعتمادسازی
در ادامه این نشست، محمدجعفر یاحقی، مسأله فرامرزی فکر کردن درباره شعر را مورد اشاره قرار داد و گفت: در برگزاری جشنواره شعر فجر باید بگوییم زبان فارسی و نگوییم شعر ایران.
وی افزود: فراگیرتر و جهانی شدن این جشنواره به افزایش اعتبار جشنواره کمک خواهد کرد. در این خصوص دو نکته وجود دارد؛ یکی تاجیکستان که خط آن متفاوت است و کمی در انتخاب کارها مشکل ایجاد می‌کند؛ اما قابل حل است. دیگری هم در ارتباط با باقی نقاط جهان است که مسأله ما در این حوزه، اعتمادسازی است. ممکن است خیلی از شاعرانی که آثاری در حوزه شعر فارسی و در خارج از ایران خلق می‌کنند، به جشنواره اعتماد کافی نداشته باشند؛ بنابراین باید راهی برای اعتمادسازی پیدا کنیم.
تاجیکستان را دریابیم و جشنواره را جهانی کنیم
فاطمه راکعی، شاعر کشورمان هم دیگر سخنران این نشست بود. وی در آغاز گفت: فکر نمی‌کنم موضوع تفاوت خط، مشکلی برای مشارکت دادن شاعران تاجیکستان باشد. به نظر من، کار اصولی‌تری است اگر آنها را در دوره‌های بعدی وارد جشنواره کنیم.
اعتمادسازی در داخل و خارج از کشور را افزایش دهیم
محمدکاظم کاظمی، دبیر علمی یازدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر در سخنانی، انتخاب یک شاعر افغانستانی به عنوان دبیر جشنوراه را همراه با اثرات مثبت بیان کرد. وی گفت: همیشه توهم و تصور نوعی چالش وجود دارد؛ از جمله اینکه ایران به ادبیات و شعر فارسی خارج از ایران، خیلی توجه ندارد. این انتخاب، خط بطلانی بر این دیدگاه اشتباه کشید.
وی ادامه داد: پیش از این در دو دوره جشنواره داور بودم. مسایل و مشکلاتی در این جشنواره وجود داشت؛ از جمله زمان بسیار اندک و احتمالاً دقت کم در داوری‌ها. توقعی که از جشنواره و هیأت علمی و دبیر آن می‌رود، شفافیت در بحث داوری است؛ بنابراین باید در این قضیه، نهایت دقت و تلاش را داشته باشیم.
دبیر علمی یازدهمین جشنواره شعر فجر در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: شاید هنوز برای اعتمادسازی در داخل کشور به تلاش بیشتری نیازمندیم. چرا که تمام جریان‌های داخل کشور باید به جشنواره اعتماد داشته باشند. اگر در ترکیب هیأت داروان و تصمیم‌گیری برای ارائه آثار از نمایندگان جریان‌های مختلف بهره ببریم، اقدامی کرده‌ایم که جامعه ادبی نسبت به این جشنواره به اعتماد برسد.
کاظمی در پایان اظهار داشت: جامعه ادبی افغانستان و رسانه‌های این کشور از برگزاری یازدهمین دوره جشنواره شعر فجر و بخش ویژه افغانستان آن استقبال کرده‌اند.
افغانستان، میهمان ویژه جشنواره
مهدی قزلی، مدیرعامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان و دبیر اجرایی یازدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر نیز در سخنان خود با اشاره به راه‌اندازی بخش ویژه افغانستان در این دوره از جشنواره گفت: کتاب‌های شعر افغانستان از 10 سال قبل و از زمان برگزاری نخستین دوره جشنواره شعر فجر بررسی خواهند شد.
وی افزود: از سوی اتحادیه نویسندگان و ناشران افغانستان 2 هزار کتاب شعر معرفی شده که بعد از داوری در افغانستان ابتدا به 100 و بعد به 10 کتاب خواهد رسید و در نهایت، این تعداد کتاب توسط داوران ایرانی جشنواره، داوری خواهند شد.
قزلی درباره نحوه رصد و شناسایی کتاب‌های شعر برای بررسی و داوری در جشنواره گفت: از طریق فهرست دریافتی از خانه کتاب، ناشران حوزه شعر، فراخوان شاعران و همچنین اعضای هیأت علمی، آثار را برای بررسی و داوری در اختیار داوران قرار می‌دهیم.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با تأکید بر اینکه جشنواره شعر فجر جایزه‌ای ملی است، گفت: ترکیب هیأت علمی، مؤید ملی بودن این جایزه است و معتقدیم که اولین و مهم‌ترین سنگ‌بنای اعتمادسازی، انتخاب هیأت علمی است.
دبیر اجرایی یازدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر ادامه داد: برای بین‌المللی و جهانی شدن جشنواره با دو مسأله عمده مواجه هستیم. زبان فارسی در سه دولت و جغرافیای سیاسی مستقر است که در یک جغرافیایی سیاسی یعنی تاجیکستان، رسم‌الخط فارسی نیست. در افغانستان نیز که هم زبان و هم رسم‌الخط فارسی است، انتشار کتاب بسامان نیست. باید این موانع را به خوبی بشناسیم و پس از آن اقدام کنیم؛ زیرا قدم اول برای بین‌المللی کردن اگر نادرست برداشته شود، شاید سبب شود که قدم آخر هم باشد.
ح ی / ح ی
